Dünya Sistemi Bilimi ve Yerkürenin Kozmik Özellikleri
Dünya sistemi bilimi Yer gezegeni ile ilgili olarak aşağıda verilen kapsayıcı, kesin ve kritik öneme sahip dört kozmik özelliği ifade etmektedir:
Değişkenlik: Jeolojik Holosen dönem insan deneyim algısının çok ötesinde son derece uzun zamansal bir kararlılığa sahip olduğundan bu değişimlerin kolayca fark edilmesi olanaklı değildir ancak yerkürenin uzay ve zaman içinde kendi doğal aşamalarını belirleyen uzay ve zaman içindeki değişkenlikleri mevcuttur.
Bu nedenle, Dünya Sistemi Bilimi çoğu kez Yerkürenin geçmişteki davranışlarına ilişkin çalışmaları anlamak ve gelecek davranışları kestirmek için modeller üzerindeki yapılan çalışmalara dayanır.
Yaşamsallık: Biyosferik süreçlerin Dünya Sisteminin işleyişinde ve yerkürenin kozmik tepkiselliğinde önceden düşünülenden çok daha güçlü bir rolünün mevcut olduğu görülüyor. Bu durum da Dünya Sistemindeki her parçanın sistemik bütünün ayrılmaz bir parçası olduğunu gösteriyor.
Bağlantısallık: Tüm süreçlerin daha önce bilinmeyen ve düşünülemez olan derinliklerde ve yanal genişliklerde birbirine bağlı olduğunu belirtiyor.
Doğrusalsızlık: Dünya Sisteminin davranışını güçlü doğrusalsız durumlar belirler. Bu ise söz konusu durumların zorlayıcı işlevlere oranla çok küçük değişiklikler ile belirerek Dünya Sistemini eşik bir değere doğru sürüklediğinde bunun geri dönülmez ani büyük bir değişiklik ile sonuçlanabileceği anlamına gelir.
Mustafa Özcan (3 Haziran 2021)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder