Yeni Yıl Mesajı

Kadıköy Düşünce Platformu olarak 2020 yılında ülke ve dünya gündeminde her zaman akıl ve bilimin hakim olmasını umar, tüm KDP müdavimlerine sağlık. huzur ve mutluluk içinde geçecek yeni bir yıl dileriz.

Wikipedia’ya Dair (*) (Mustafa Özcan, 23 Aralık 2019)

Wikipedia’ya Dair (*) (Mustafa Özcan, 23 Aralık 2019)

  

290'dan fazla dilde mevcut ve en az 40 milyon başlıktan oluşan kalabalık kaynaklı, hipermedya türü bir ansiklopedi olan Wikipedia genellikle “kalabalık bilgeliği”nin başarılı bir örneği olarak görülüyor.

Ancak doğruluk ve güvenilirlik eksikliği, konuların eşit olmayan kapsamda konulmuş olması ve yazma kalitesindeki düşüklük diğer bazı eksikliklerin yanı sıra belirtilebilecek özelliklerindendir. Dahası, bazı eleştirmenler Wikipedia'yı, bireylerin mülkiyeti olmaktan ziyade “aklı” bir “sosyal fenomen” olan sosyal böceklerde bulduğumuz gibi, kovan zihninin gelişiminin bir örneği olarak görüyor. Yani tek tek arılar yerine bir koloniyi temsil etmekte olan bir durumsallıktır.

Bu çalışma Wikipedia'yı insanlığın bilişsel evrimi açısından analiz ederek bu tartışmalara ışık tutmaya amaçlamaktadır. Nöropsikolog Merlin Donald'ın Modern Zihnin Kökeni'ne (1991) bağlandığı ve bilişsel evrimde (sırasıyla mimetik, dilbilimsel ve dışsal sembolik bir biliş ile karakterize edilen) üç aşamayı ayırt ettiği, İnternet’in gelişiminin ve özellikle Wikipedia gibi kalabalık kaynaklı projeler dördüncü, bilgisayar aracılı bir biliş biçimi olarak anlaşılabilir.

Eğer hominidlerin bilişsel evrimini ve bu evrimde yazı, matbaa ve bilgisayar ağları gibi kültürel ve teknik eserler tarafından oynanan rolü incelersek, bireysel zihinlerin artan bir bütünselleştirmeye doğru geliştiğine tanık oluruz.

Zihin ürünlerinin ve düşünme süreçlerini dış anılar, softbotlar ve diğer yapay zekâ biçimlerine dış kaynak kullanımı ve sanallaştırılmasıyla, ‘kovan’ zihnin insanüstü “küresel bir beyin şeklinde gerçekleşmeye doğru ilerlemekte” olduğunu görüyoruz.

Çalışma, insan bilişinin geleceği hakkında bazı kurgusal tahminler yaparak sona bulmaktadır.

Mustafa Özcan (23 Aralık 2019)

______________

(*)https://www.researchgate.net/publication/325195918_Ecyclopedias_Hive_Minds_and_Global_Brains_A_Cognitive_Evolutionary_Account_of_Wikipedia  sayfasında yer alan Rotterdam Erasmus Üniversitesi felsefe fakültesi akademisyeni Jos de Mul’un Wikipedia’ya dair yaptığı akademik çalışmanın özetinin Mustafa Özcan tarafından çevrilip bazı küçük eklentiler ve değiştirmeler ile edite edilerek daha anlaşılır olabilmesi için oluşturulmuş halidir.