ESO Bilim İnsanları Yerçekimi Dalgaları Üzerine “Eşsiz Bir Keşif” Sunuyor (nBeyin, 17 Ekim 2017)

Geçtiğimiz hafta, Avrupa Güney Gözlemevi (ESO), “benzeri görülmemiş keşif” haberi verdi. Gökbilimciler ilk kez hem yerçekimi dalgalarını, hem de aynı olay tarafından üretilen ışığı gözlemlediler.


Rochester Teknoloji Enstitüsü’nde astrofizikçi ve kıdemli öğretim görevlisi olan Brian Koberlein; “Bu keşif önemli, çünkü aynı şeyi görmek için tamamen farklı iki yol vardı. Şimdi ikisini aynı anda görebiliyoruz” dedi.


Yerçekimi dalgaları, bir asır önce Albert Einstein tarafından ilk kez teoriye konan uzay zamanındaki dalgacıklardır. Geçtiğimiz ilk ciddi gözlemler yapıldı ve şu ana kadar gözlemlenen tüm yerçekimi dalgaları, nötron yıldızlarının birleşmesi gibi yoğun olaylardan kaynaklıydı. Bu tür bir birleşme, kısa gama ışını patlamalarının ve büyük miktarlarda ışık yayan kozmik patlamaların en muhtemel nedeni olarak da düşünülmüştür.


17 Ağustos 2017’de, Laser Interferometer Yerçekimi Dalga Gözlemevi (LIGO) Dünya üzerinden geçen yerçekimi dalgalarını yakaladı. Sadece iki saniye sonra, NASA’nın Fermi adlı Gama Işını Uzay Teleskobu ve ESA’nın Uluslararası Gama Işını Astrofizik Laboratuvarı, gökyüzünün benzer bir bölgesinde kısa bir gama ışını patlaması tespit etti. Bu gelişme, araştırmacıların yerçekimi dalgalarına ve ışığın tek bir olaydan kaynaklandığına inanmalarına neden oldu.


Bilim adamları, uzun zamandan beri, iki nötron yıldızının birleşmesinin bir standart yıldız patlamasından 1.000 kat daha büyük olacağını düşünüyorlardı. Yerçekimi dalgalarının eşzamanlı gözlemlerinin ve bir gama ışını patlamasının böyle bir olayın meydana gelmesine sebep olabileceği ve sonunda bir kilonova gözlemlendiği böylelikle neredeyse açıklık kazanmış oldu.


ESO’nun Yeni Teknoloji Teleskobu ile yapılan gözlemlere liderlik eden Stephen Smartt, ESO basın açıklamasıyla; “Daha önce hiç böyle bir şey görmemiştim! Verilerimiz, diğer grupların verileriyle birlikte, bunun bir süpernova ya da değişken bir yıldız olmadığını kanıtlıyordu, fakat oldukça dikkat çekici bir şeydi” dedi.

Büyüleyici Gelişmeler

Bu atılım keşfinden tek bir kuruluş sorumlu değildi. Bu bir iş birliğiydi. Yerçekimi dalgalarının ve ışığın ilk tespit edilmesinden sonra, izlenmesi gereken milyonlarca yıldız içeren büyük bir gökyüzü… Hiç kolay değil. Bu nedenle birkaç farklı kuruluş eyleme çağrıldı.


Paranal Gözlemevi Teleskobu, VLT Teleskobu, La Silla Gözlemevi Teleskobu, Las Cumbres Gözlemevi’nin LCO 0,4 metre teleskobu ve Cerro Tololo İnter-Amerikan Gözlemevi’nin kamerası, gelişmeleri gözlemlemek için kullanıldı.


Cerro Las Campanas’taki bir metrelik teleskop, NGC 4993 olarak adlandırılan merceksel galaksinin yakınında yeni bir ışık noktasını belirleyen ilk cihaz oldu. Bu ışık noktası, Pan-STARRS teleskobu ve Hawaii’deki Subaru teleskobu tarafından gece boyunca izlendi. Daha da fazla gözlemevi ve teleskop, olayı birkaç hafta daha inceleyecekti.


Yazar Andrew Levan; “ESO’nun en büyük gücü, büyük ve karmaşık astronomik projeleri ele alacak geniş bir teleskop ve alet yelpazesine sahip olması. Astronomide yeni bir döneme girdik!” dedi.

Kaynak: Futurism

https://nbeyin.com.tr/eso-bilim-insanlari-yercekimi-dalgalari-uzerine-essiz-bir-kesif-sunuyor/