Bilgi
Ağacı Kuramı (Dizgesi): ToK (*)
Bu çalışma Gregg Henrigues tarafından 2003’te psikolojinin ilk olarak tek
çatı altında birleştirilmesi girişimi mahiyeti ile ortaya atılmış kuramsal bir yaklaşım çerçevesi olarak
oluşturulmuştur.
2003’ten sonra devam eden geliştirmelerle söz konusu epistemik
girişim, 13,8 yıllık kozmik evrimi en
son aşamada fiziko-biyo-psişik karmaşık
bilimsel-bilgisel temeldeki “etolojik-psikolojik-enformatik”
bir bakış ile akış-içinde-olan-bütünsel-sistemik bir
çerçeveye oturtmayı amaçlamaktadır (**).
Ayrıca karmaşıklığın en derinindeki dört temel boyutun kaynağı olan madde, yaşam, zihin ve kültür konu alanları içinse, sözü
edilen sistemik-bilimsel bağlamda bütünsel
(holistik) bir yaklaşım çerçevesi sunması ile de kuram öte yandan bu
yönüyle tüm bilim alanlarını entegrasyonunu hedefleyen trans-disiplinli bir çalışma olarak görülmelidir.
Yani diğer
deyişle bu çalışma, çözümlenmesi için yola konulan söz konusu bilimsel
bulmaca parçalarını aralarında türdeş farklılıklar olmasına karşın kuantum mekaniğinden sosyolojik süreçlere dek gelen olgusal bir
gerçekliğin akışı içindeki aşamalar olarak benimseyip bunları tutarlı bir bütün
olması için eşleştirdiğinden epistemik
de dille birleşik bilgi kuramı diye nitelendirilebilir.
ToK'ın için, dört nesne
sınıfının (maddi nesneler (eşyalar), canlı nesneler (organizmalar), bilinçli
organizmalar (hayvanlar) ve kültür inşa edicilerin (insanların)) davranışına
karşılık gelip zaman içinde artan dört temel
karmaşıklık boyutundan (madde, yaşam, bilinç ve kültür) oluşan süreçsel
bilgi akışı konusunda görsel-uzaysal
bir betimlemedir de diyebiliriz(***).
Bu dört
betimlemeden kaynak alıp oluşan dört ana
bilim alanı ise Gregg Henrigues
tarafından fiziksel bilimler, biyoloji,
psikoloji ve sosyal bilimler olarak belirtilmektedir.
ToK’ın önemi, 13,8 milyar yıllık kozmik evrim sürecinde diyalektik nicel-nitel akışla ortaya
çıkan dört nesne sınıfının içsel
olarak nicel artışlı spiralik gelişim aşamaları (dekoheranslar (eş-evresizlikler)) arasındaki nitel
dönüşüm için gereken geçişlerdeki eşiklerin her birinde olması gereken sıçramayla
bütünselliği sağlayan kuvvetler için ayrıca dört ara yüz kuramı önermesindedir.
Bunların üçü önceden
önerilmiş bilinen, biriyse yazar tarafından ortaya atılmış olan bir kuramdır.
Gregg Henrigues bu kuramları şöyle sıralamaktadır: Kuantum gravite, evrimsel sentez, davranışsal
yatırım kuramı ve gerekçeleme
varsayımı (****).
ToK’ın kozmik akışta bütünsellik sağlayan odak düşüncesindeyse evrenin evrimsel sürecinde gelişen karmaşıklık
spiralleri arası süpervenyal
(zuhuri, belirimsel, stigmerjik) tarzda bütünleştirici ilişkisel bir içselliğin
bulunması fikridir.
Yazar
tarafından ortaya atılan davranışsal
yatırım kuramı genel hatları ile etoloji,
psikoloji ve bilişim bilimlerinde merkezi bir role sahip olan sinirsel ağlar konusunun
ortaklaştırılması sonucunda biyoloji
ve psikoloji arasındaki eşikte geçiş
sıçramasını sağlayan kuvvet için gerekeli olan bir kuram olarak işlev
görmektedir.
Akışın en sonunda
kültürü inşa eden sosyal bilimler
sonrasında oluştuğu ön görülen son aşamadaki bütünsel yapı olarak belirtilen bilimin kurumsallaşmış hali şeklinde yazar tarafından belirtilen evrede
ise bilimlerin birliği olan holistik
bilim ortaya çıkacaktır. Bu ise holistik bilimin dip dalgası şeklinde gelişine yönelik diğer bir haberci olmaktadır.
Mustafa Özcan (3 Ağustos 2019)
______________________
(*)Tree of Knowledge
System
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder